Pamięci ofiar Tragedii Górnośląskiej
W najbliższą sobotę, 10 maja, o godz. 19.45 w Rudzie Śląskiej – Nowym Bytomiu rozpoczną się uroczystości upamiętniające ofiary Tragedii Górnośląskiej. 80 lat temu na tereny okupowane przez III Rzeszę, w tym dzisiejszej Rudy Śląskiej, weszły wojska radzieckie i rozpoczęła tu działalność Służba Bezpieczeństwa. Dokonano wtedy wielu morderstw miejscowej ludności, przeprowadzono szereg aresztowań i wywózek w głąb Związku Radzieckiego.
- Przez wiele lat nie mogliśmy publicznie mówić o ofiarach tych powojennych wydarzeń, kiedy to okupację wojsk niemieckich zastąpiła przemoc ze strony Armii Czerwonej – przypomina Michał Pierończyk. – Pamięć jednak przetrwała i dziś możemy oddać należną cześć tym, którzy niezasłużenie cierpieli - mówi prezydent miasta.
Uroczystość rozpocznie się przemarszem ulicą Piotra Niedurnego, w którym wezmą udział m.in. przedstawiciele środowisk kombatanckich, samorządowcy, uczniowie, harcerze oraz mieszkańcy. Pochód wyruszy z dwóch miejsc – spod Huty „Pokój” S.A. (ul. P. Niedurnego 52) oraz z rejonu skrzyżowania ulic Piotra Niedurnego i Czarnoleśnej. – W milczeniu przejdziemy główną ulicą Nowego Bytomia. Cisza może powiedzieć więcej niż tysiąc słów, a trudno o takie w odniesieniu do tragedii, która dotknęła tysięcy mieszańców naszego regionu – mówi prezydent miasta. Uczestnicy poniosą dwie duże flagi symbolizujące tożsamość i historię regionu: biało-czerwoną i żółto-niebieską.
Przemarsz zakończy się na placu Jana Pawła II, gdzie o godz. 20.00 odbędzie się apel pamięci z udziałem 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej. – Minutą ciszy uczcimy tych, który 80 lat temu niewinnie cierpieli – zapowiada prezydent Pierończyk. Zostanie również oddana salwa honorowa. Z kolei młodzi artyści z Teatru Pierro, działającego w II Liceum Ogólnokształcącym im. Gustawa Morcinka, zaprezentują etiudy teatralne przedstawiające losy Górnoślązaków w 1945 roku. Na zakończenie uroczystości zostanie odsłonięta tablica upamiętniająca 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej, która będzie umieszczona na fasadzie budynku urzędu miasta.
Przypomnijmy, że w sierpniu 2024 r. radni Sejmiku Województwa Śląskiego podjęli uchwałę o ustanowieniu 2025 Rokiem Tragedii Górnośląskiej. Z kolei 8 stycznia tego roku uchwałę w tej sprawie przyjął również Senat RP. Napisano w niej: „Senat Rzeczypospolitej Polskiej w 80. rocznicę Tragedii Górnośląskiej oddaje cześć pamięci represjonowanej ludności cywilnej. Wszystkim, którzy stracili życie i zdrowie, oraz tym, którzy byli prześladowani za trwanie w pamięci o tych wydarzeniach”. Podobna uchwała 30 stycznia br. została podjęta również przez Radę Miasta Ruda Śląska.
W styczniu 1945 roku na ziemie Górnego Śląska wkroczyła Armia Czerwona. Nowa okupacja dopisała kolejną tragiczną kartę w historii części tego regionu ponieważ Bytom i Gliwice były częścią III Rzeszy do stycznia 1945 r. Zniszczenia z rąk czerwonoarmistów dotknęły m.in. Katowice, Bytom czy Gliwice, gdzie przebywało ok. 17 tys. żołnierzy radzieckich. Ich pobyt naznaczyły masowe rabunki, zniszczenia i podpalenia, którym towarzyszyło również wywożenie np. infrastruktury przemysłowej. Tragiczne wydarzenia miały miejsce m.in. w Miechowicach, gdzie zamordowano 380 osób, oraz w podopolskich Boguszycach, gdzie zabito co najmniej 270 mieszkańców. Przeprowadzono również masowe deportacje do obozów pracy znajdujących się w głębi Związku Radzieckiego. Szacuje się, że wywieziono ponad 45 tys. osób. Deportowanych ustalonych imiennie mieszkańców obecnej Rudy Śląskiej było około 360.
Represje wobec mieszkańców Górnego Śląska kontynuowały komunistyczne władze Polski. Podejrzanych o „niewłaściwe” pochodzenie i wrogą komunizmowi działalność więziono w obozach np. takich jak w Świętochłowicach-Zgodzie. Trafiali tam m.in. byli Powstańcy Śląscy czy żołnierze Armii Krajowej. Ostateczna liczba wszystkich ofiar Tragedii Górnośląskiej jest nieznana.
