Profesjonalista nieprofesjonalny – Juliusz Marcisz
Twórca i patron wielu konkursów plastycznych, założyciel organizacji zajmujących się twórczością nieprofesjonalną w Rudzie Śląskiej, aktywny działacz społeczny oraz uczestnik III Powstania Śląskiego. Tak w skrócie podsumować można działalność Juliusza Marcisza. Ten wybitny malarz z Bielszowic, trwale zapisał się w historii malarstwa Rudy Śląskiej oraz Polski, a jego dorobek artystyczny można podziwiać m.in. w rudzkim Muzeum Miejskim. Juliusz Marcisz to kolejna postać prezentowana w ramach cyklu „Wielcy rudzianie”.
Juliusz Marcisz urodził się 22 maja 1898 roku w Bielszowicach – obecnej dzielnicy Rudy Śląskiej - w górniczej, śląskiej rodzinie o patriotycznych tradycjach. Kiedy miał 14 lat, ukończył szkołę powszechną i rozpoczął pracę w bielszowickiej kopalni. W 1919 roku natomiast, zapisał się do Polskiej Organizacji Wojskowej, przez co został zwolniony z pracy oraz zagrożony represjami władz niemieckich. Wstąpił wtedy do Armii Wielkopolskiej, która niedługo potem scalona została z Wojskiem Polskim. Z kolei po powrocie na Śląsk zaangażował się w działalność plebiscytową oraz walczył w III Powstaniu Śląskim, jako dowódca II Plutonu IV Kompanii II Pułku Piechoty, za co w okresie międzywojennym i powojennym został uhonorowany różnymi odznaczeniami.
Już od najmłodszych lat Marcisz przejawiał zdolności malarskie i chociaż pracował jako górnik w dzisiejszej Kopalni „Bielszowice”, to cały czas rozwijał swój talent i malował obrazy. Oprócz tworzenia obrazów i pracy zawodowej, poświęcił się także działalności edukacyjnej oraz patriotycznej. Co ważne, człowiek ten zwany „nestorem malarstwa nieprofesjonalnego w Rudzie Śląskiej”, był współtwórcą kół i zespołów skupiających plastyków nieprofesjonalnych przy zakładowych domach kultury w większości kopalni w Rudzie Śląskiej. Zanim to jednak nastąpiło, bielszowiczanin wraz z Janem Lazarem założyli koło plastyków amatorów, czyli Towarzystwo Lubowników Sztuki Stosowanej. Niedługo potem grupa rozpadła się, a Marcisz założył w Nowej Wsi (obecnie Wirek – dzielnica Rudy Śląskiej) Stowarzyszenie Przyjaciół Sztuk Pięknych, którego celem był rozwój talentów ludzi, nie mających możliwości studiowania na uczelniach artystycznych, ale także rozpowszechnianie oświaty w zakresie sztuki. Stowarzyszenie organizowało różne wykłady, zwiedzanie muzeów, wycieczki oraz wystawy.
Juliusz Marcisz aktywnie uczestniczył w konkursach organizowanych dla twórców malarstwa nieprofesjonalnego w Rudzie Śląskiej oraz w innych miastach ówczesnego województwa katowickiego. W jego dorobku artystycznym znajdują się obrazy przedstawiające ulubione tematy malarza, opisujące czasy, w których żył i tworzył oraz te, które znał z opowieści. Są to: pejzaże, scenki rodzajowe oraz sceny batalistyczne z Powstań Śląskich.
Obecnie dla upamiętnienia malarza, który zmarł w 1978 roku, organizowane są różne konkursy malarskie, np. Konkurs Twórców Intuicyjnych im. Juliusza Marcisza czy Konkurs Sztuki Intuicyjnej. Obecnie z bogatego dorobku artysty zachowało się niewiele prac. Te, które powstały w okresie międzywojennym zaginęły, natomiast namalowane po 1945 roku, znajdują się w Muzeum Miejskim w Rudzie Śląskiej (8 obrazów), Muzeum Miejskim w Zabrzu oraz w Muzeum Śląskim w Katowicach. Właścicielem części prac jest kolekcjoner malarstwa Stanisław Trefoń.
