Są pieniądze na Wielki Piec
Władze Rudy Śląskiej zabezpieczyły pieniądze na pokrycie kosztów związanych z zakupem Wielkiego Pieca Huty „Pokój”. Dziś została podjęta uchwała w tej sprawie. Zabytek stanie się własnością miasta poprzez zamianę nieruchomości z firmą Stalmag, która obecnie jest właścicielem obiektu. Do tej transakcji Ruda Śląska dopłaci spółce nieco ponad 90 tys. złotych. Dzisiejsza uchwała dała „zielone światło” do wszczęcia dalszych procedur związanych z zamianą nieruchomości. Dzięki temu Wielki Piec może stać się własnością miasta jeszcze w tym roku. Jest to ostatni tego typu obiekt na terenie województwa śląskiego i jeden z trzech na terenie kraju.
– Wiążemy z Wielkim Piecem wiele nadziei i mamy ambitne plany – podkreśla prezydent Grażyna Dziedzic. – Mamy już opracowane zasady międzynarodowego konkursu architektonicznego dotyczącego jego zagospodarowania. Jestem przekonana, że obiekt stanie się wizytówką miasta i będzie znaczącym punktem na Szlaku Zabytków Techniki – dodaje.
Wielki Piec zostanie pozyskany do zasobu miasta poprzez zamianę nieruchomości ze spółką Stalmag. Miasto przekaże spółce prawo użytkowania wraz z prawem własności gruntu budynku Bramy II, czyli byłej portierni Huty „Pokój”, a w zamian otrzyma na takich samych zasadach obiekt Wielkiego Pieca wraz z całą infrastrukturą towarzyszącą. Zamiana nastąpi za dopłatą ze strony miasta, która wyniesie ponad 90 tys. zł. Jest to różnica między wartością Bramy II i Wielkiego Pieca. W sumie na całe przedsięwzięcie zarezerwowano w budżecie miasta 865 tys. zł, co obejmuje również koszty podatku VAT.
Po zabezpieczeniu środków finansowych w budżecie ogłoszenie o zbyciu nieruchomości w drodze zamiany musi być podane do wiadomości publicznej, m.in. w BIP. Po sześciu tygodniach nastąpią rokowania, po których zakończeniu obie strony podpiszą protokół. Będzie on podstawą do podpisania aktu notarialnego o zamianie nieruchomości. Po protokolarnym zdaniu nieruchomości Wielki Piec będzie własnością miasta.
Konkurs będzie dwuetapowy – w pierwszym, otwartym etapie, pracownie projektowe będą miały za zadanie przedstawić szkicowy plan zagospodarowania obiektu. Przesłane koncepcje zostaną ocenione przez jury konkursowe, które wybierze kilka z nich do dalszego, szczegółowego opracowania. Główną nagrodą w konkursie będzie możliwość podpisania umowy na wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego zagospodarowania Wielkiego Pieca. - Chcemy, aby po przeprowadzeniu prac budowlanych przy obiekcie, był on nie tylko monumentem historii techniki, lecz także symbolem nowoczesnej architektury i jej pięknego współżycia z zabytkową tkanką miasta – podkreśla Marta Lip – Kornatka z Biura Miejskiego Konserwatora Zabytków. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Rudy Śląskiej działki, na których stoi Wielki Piec, są oznaczone symbolem 34 UP, co oznacza tereny zabudowy usługowej o charakterze publicznym z przeznaczeniem gruntów pod obiekty usługowe, przede wszystkim kulturalne, rekreacyjne czy gastronomiczne. – Taki rodzaj zagospodarowania przewidzieliśmy w konkursie – mówi Łukasz Urbańczyk, Miejski Konserwator Zabytków. – Wielki Piec ma być dostępny dla mieszkańców, którzy znajdą tutaj miejsce zarówno na to, by odpocząć np. przy filiżance kawy, posłuchać koncertu, obejrzeć wystawę, czy popatrzeć na piękną panoramę Śląska. Ze szczytu Wielkiego Pieca można dojrzeć nawet Beskidy – mówi. Warto dodać, że zamiana nieruchomości odbywa się za zgodą Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Przypomnijmy, że Wielki Piec Hutniczy wchodził pierwotnie w skład zabudowań nowobytomskiej Huty „Pokój”, która została założona w 1840 roku. Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa sprawił, że huta szybko stała się największym tego typu zakładem w okolicy. W 1907 roku huta posiadała już 6 wielkich pieców. To w tym miejscu Tadeusz Sendzimir uruchomił pierwszą walcarkę blach na zimno swojego pomysłu. Innowacyjność opracowanego przez niego procesu polegała na walcowaniu blachy z równoczesnym jej rozciąganiem. W latach powojennych nowobytomska huta była największym zakładem metalurgicznym w Polsce.
Wielki Piec uruchomiono w 1968 roku, co zarejestrowała nawet Polska Kronika Filmowa. Co ciekawe, nie był budowany w miejscu, gdzie obecnie stoi. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała zaledwie 105 dni, zamiast szacowanego 1,5 roku. Po niespełna 20 latach funkcjonowania Wielki Piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 roku. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta „Pokój” była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu. Kolejna modernizacja urządzenia miała miejsce w latach 1995-1997, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Obiekt przejęło wówczas Konsorcjum „Eurostal Inwestycje” przekształcone wkrótce w Stalmag Sp z o.o. Wysoka awaryjność urządzenia oraz negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko szybko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu Wielkiego Pieca, co nastąpiło w lutym 2005 roku. Pod koniec 2012 r. decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach wpisany został do rejestru zabytków.
