O przyszłości hałdy

Zagospodarowanie hałdy przy ul. 1 Maja było tematem konsultacji władz Rudy Śląskiej i przedstawicieli  Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach z okolicznymi mieszkańcami.  Miasto wraz z Instytutem bierze udział w międzynarodowym projekcie LUMAT,z którego pozyska środki na jej rewitalizację. O funkcje, jakie ma spełniać zrekultywowany teren, pytano dzisiaj mieszkańców. Jeszcze jesienią zostanie wybrana firma, która opracuje odpowiednią dokumentację. Prace w terenie mają natomiast ruszyć w przyszłym roku.

Podczas dzisiejszych konsultacji przedstawiciele Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach oraz władze miasta przedstawili zebranym założenia projektu oraz propozycje zagospodarowania terenu hałdy. - Ruda  Śląska jest bardzo ważnym partnerem projektu LUMAT i beneficjentem znacznych pieniędzy – mówiła na wstępie  dr Anna Starzewska – Sikorska z Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. - To pierwsze, wstępne spotkanie z państwem. Będziemy organizować kolejne,  aby wspólnie wypracować projekt zagospodarowania tego terenu – dodała.

Mieszkańcy pytali, czy naruszenie hałdy nie spowoduje wydostania się z niej metali ciężkich. – Celem Instytutu jest bezpieczeństwo ekologiczne, chcemy tu zastosować technologię tzw. fitostabilizacji czyli nasadzania roślin, głównie traw, które redukują ryzyko związane z prawdopodobieństwem przemieszczania się metali do warstw głębszych gleby – wyjaśniała dr Starzewska – Sikorska. – Hałdy nie będziemy rozbierać, tylko stabilizować. Skarpę trzeba zabezpieczyć przed dalszym osuwaniem – tłumaczył wiceprezydent miasta Michał Pierończyk.

Oprócz prac związanych z formowaniem terenu i nasadzeniami roślin wchłaniających lub zatrzymujących metale ciężkie, kluczowym będzie utworzenie specjalnej przestrzeni pod funkcje rekreacyjne. -  Chcemy, żeby było to miejsce unikatowe na skalę kraju. W  centralnej części hałdy powstanie punkt widokowy, znajdzie się tam szlak dydaktyczno-naukowy o charakterze industrialnym, plac zabaw i  mała architektura, która stylem będzie nawiązywała do dziedzictwa poprzemysłowego - wyliczał  wiceprezydent Pierończyk. - Planujemy powstanie tam również ścieżki rowerowo–pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem – dodał.

Pierwsze rozmowy z mieszkańcami na temat zagospodarowania hałdy przy ul. 1 Maja były prowadzone już dwa lata temu, podczas prac nad Lokalnym Programem Rewitalizacji w ramach programu Miasto3. Wówczas już mieszkańcy wskazywali, żeby hałdzie przy ul. 1 Maja, nadać funkcje rekreacyjne. Na dzisiejszym spotkaniu padły jeszcze propozycje wybudowania toru saneczkowego czy wyciągu orczykowego dla dzieci.  - Będziemy chcieli wykorzystać wszystkie wcześniejsze koncepcje i pomysły mieszkańców. Po to się spotykamy, żeby wziąć pod uwagę wszystkie państwa sugestie – mówił wiceprezydent.

Poinformował też mieszkańców o konieczności przeniesienia kilkudziesięciu pobliskich garaży, w związku z zagospodarowaniem hałdy. - Chcemy zaproponować państwu nową lokalizację, przy ul. Tołstoja,  zaledwie około 100 metrów dalej od dotychczasowej.  Docelowo ma powstać tam 70 garaży. Miasto wybuduje te garaże,  państwo nie poniesiecie żadnych kosztów związanych z przeprowadzką do nowej lokalizacji -  uspokajał Michał Pierończyk.

Hałda przy ul. 1 Maja jest jednym z czterech zwałowisk pocynkowych w Rudzie Śląskiej i wyróżnia się tym, że znajduje się praktycznie w centrum miasta. Zajmuje obszar 6,5 ha i jest pozostałością po działającej w tym rejonie w okresie od I połowy XIX w. do 1925 roku hucie cynku Liebe – Hoffnung.

Projekt LUMAT realizowany będzie do 2019 roku w ramach Programu INTERREG Central Europe. Jego całkowita wartość to ok. 10 mln zł, z czego dofinansowanie do rudzkiej „części” wyniesie ponad 1 mln zł. Jego partnerami obok Rudy Śląskiej są inne europejskie miasta oraz instytuty badawcze, m.in. Turyn, słowacka Trnava, słoweński Kranj, czy czeska Ostrawa.

Jednym z elementów projektu jest także wymiana doświadczeń pomiędzy partnerami oraz szkolenia, które kierowane będą zarówno do sektora publicznego jak i prywatnego oraz do organizacji pozarządowych. Będą one przede wszystkim dotyczyć zagadnień związanych z efektywnym zagospodarowaniem terenów poprzemysłowych.

Przypomnijmy, że władze Rudy Śląskiej starają się także o inne środki na rewitalizację terenu hałdy przy ul. 1 Maja. Mowa tu o ponad 6 mln zł ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, które miałyby zostać przeznaczone na powstanie tzw. traktu rudzkiego, czyli ścieżki rowerowo–pieszo-rolkarskiej, łączącej Wirek z Nowym Bytomiem. Obecnie władze miasta czekają na rozstrzygnięcie konkursu. W przypadku otrzymania dofinansowania i realizacji zdania, inwestycja ta uzupełniałaby się z rewitalizacją hałdy w ramach programu LUMAT.

W Rudzie Śląskiej hałdy zajmują 3,5 km², czyli blisko 5 proc. powierzchni miasta. W ubiegłym roku udało się je wszystkie zinwentaryzować. W ten sposób na mapie miasta naniesiono 35 lokalizacji. Dla każdej z nich założono kartę obiektu, w której znajdują się informacje o stanie własnościowym, przeznaczeniu terenu, powierzchni hałdy, pochodzeniu odpadów, rodzaju zdeponowanego materiału, a w niektórych przypadkach także o ilości materiału. Większość ze zinwentaryzowanych zwałowisk w mieście to hałdy pokopalniane, na których znajdują się odpady pogórnicze.