Szkodliwość spalania odpadów

10 grudnia 2015 r. w Urzędzie Miasta odbyła się konferencja zorganizowana przez Straż Miejską w Rudzie Śląskiej w temacie "Procedura kontroli nieruchomości przeprowadzanych przez strażników miejskich". W spotkaniu wzięli udział strażnicy z Chorzowa, Gliwic, Mikołowa, Piekar Śląskich, Pyskowic, Świętochłowic, Tarnowskich Gór i Zabrza. W trakcie konferencji przedstawiciel Centrum Badań Środowiska SORBCHEM sp. z o.o. przedstawił prezentację na temat szkodliwości spalania śmieci w piecach. Wielu mieszkańców podczas prowadzonych przez strażników miejskich kontroli spalania zasłania się niewiedzą na temat tego co może być spalane w piecu. Zamieszczamy więc obszerny fragment ww. prezentacji w celu uświadomienia mieszkańcom jakie materiały są dozwolone do spalania, a jakie nie oraz jak szkodliwe jest palenie śmieci w piecach.

Wokół nas znajduje się wiele rzeczy, które mogą służyć jako opał, ale nie wszystko może trafić do naszego pieca. Co gorsza większość naszych pieców nie nadaje się do czystego spalania nawet podstawowych paliw, które zalecają ich producenci. Bardzo ważne jest, aby stosować paliwa oraz sposoby ich spalania, które minimalizują ilość i stopień szkodliwości produktów ubocznych.

Czym można palić w piecu?

• węglem, koksem dowolnego rodzaju,
• drewnem nieprzetworzonym i nieimpregnowanym o wilgotności poniżej 20%,
• papierem, tekturą i opakowaniami z papieru, tektury i drewna,
• odpadami z gospodarki leśnej, ale nie chemikaliami i opakowaniami z tworzyw sztucznych,
• odpadami z kory i korka,
• trocinami, wiórami i ścinkami,
• ekogroszkiem, pelletem, brykietami drzewnymi,
• brykietami ze słomy, szeroko pojętą biomasą (suchą), zbożem.

Czym nie wolno palić w piecu ?

śmieciami takimi jak:

• plastikowe pojemniki butelki po napojach, kartony po sokach,
• plastikowe torby z polietylenu,
• zużyte opony,
• inne odpady z gumy,
• przedmioty z tworzyw sztucznych,
• elementy drewniane pokryte lakierem,
• meble pokryte lakierem,
• sztuczna skóry,
• opakowania po rozpuszczalnikach czy środkach ochrony roślin,
• opakowania po farbach i lakierach,
• pozostałości farb i lakierów,
• papier bielony związkami chloru z nadrukiem farb kolorowych.

Palenie śmieci jest niekorzystne także dla pieca i przewodów kominowych. Na ściankach osadza się trudna do usunięcia tzw. sadza mokra, co może prowadzić do zapalenia się przewodów, a w ostateczności do pożaru całego domu. Zatkany komin to także przyczyna zatruć niewidocznym i bezwonnym tlenkiem węgla.

Należy pamiętać, że spalanie odpadów, szczególnie tworzyw sztucznych, nie prowadzi do ich zniknięcia , lecz do zmiany ich postaci w bardzo niebezpieczne substancje, które krążą w powietrzu. Wdychając te zanieczyszczenia, każdy z nas jest narażony na choroby dróg oddechowych, uszkodzenie płuc i inne dolegliwości, podczas gdy przyczyna choroby nie jest rozpoznana i usunięta.

Kominy gospodarstw domowych znajdują się na niewielkich wysokościach co uniemożliwia wyniesienie zanieczyszczeń na duże wysokości i ich rozproszenie przez wiatr, dlatego zanieczyszczenia tak łatwo trafiają do naszych dróg oddechowych. Im bliżej źródła spalania, tym więcej zanieczyszczeń w powietrzu .

Dymy wydostające się z kominów domów mogą wyglądać bardzo różnie. W zależności od tego co spalane jest w piecach domowych, dymy przybierają różne zabarwienie.

Biały dym zbliżony wyglądem do pary wodnej jest uważany za bezpieczny– powstaje w wyniku spalania suchego drewna, gazu, oleju opałowego, koksu lub węgla dobrej jakości.

Ciemnoszary dym powstaje w wyniku spalania paliw stałych, takich jak węgiel lub wilgotne drewno gorszej jakości, biomasa.

Czarny dym powstaje w wyniku spalania złej jakości węgla lub mokrego drewna złej jakości. Powoduje dużą zawartość pyłów i sadzy w powietrzu.

Dym o niejednolitej barwie, bladopomarańczowy/bury powstaje w wyniku spalania odpadów różnego pochodzenia, to znak, że do pieca wrzucane są plastiki, puszki, obierki, stare ubrania. Palimy wszystko, co popadnie – stare opony, zużyte pampersy i zwykłe śmieci. Jest bardzo niebezpieczny dla naszego zdrowia.

Z uwagi na złożoność procesów zachodzących w trakcie spalania oraz warunków w jakich to spalanie następuje możliwe jest powstawanie różnych produktów tego procesu.

Najprostszy przykład spalania nas interesujący to spalanie węgla:
C + O2 =   CO2

Jest to opis procesu który zachodzi idealnie. W praktyce spalany węgiel kamienny zawiera wiele innych pierwiastków i związków chemicznych i opis tego procesu byłby o wiele bardziej skomplikowany. Aby uzmysłowić ten proces, poniżej przedstawiamy przykład: spalanie najprostszego węglowodoru i powstające produkty tego procesu.

CH4 + 2O2 płomień = CO2 +2H2O

6CH4 + O2 płomień = 2C2H2 + 2CO

CH4 + H2O Ni /850 stopni C = CO + 3H2

Podsumowując w zależności od warunków w procesie spalania mogą powstawać różne produkty.

Jednym z najczęściej spalanych odpadów są odpady z tworzyw sztucznych.

Tworzywa sztuczne – materiały składające się z polimerów syntetycznych (wytworzonych sztucznie przez człowieka i niewystępujących w naturze) lub polimerów naturalnych oraz dodatków modyfikujących takich jak np. napełniacze proszkowe lub włókniste, stabilizatory termiczne, stabilizatory promieniowania UV, uniepalniacze, środki antystatyczne, środki spieniające, barwniki itp.

Najbardziej popularne tworzywa sztuczne:

Poli(tereftalan etylenu), czyli popularny PET to chyba najbardziej rozpoznawalny przykład tworzywa sztucznego. Pod względem chemicznym jest poliestrem. „PET” od razu budzi skojarzenie z popularnymi plastikowymi butelkami. To właśnie z tego tworzywa sztucznego produkuje się dzisiaj butelki i wiele innych rodzajów opakowań.

Polichlorek winylu - polimer syntetyczny z grupy polimerów winylowych, otrzymywany w wyniku polimeryzacji chlorku winylu.

Odpady z PCV są bardzo rozpowszechnione.

PCV produkowane jest już od wielu lat i dlatego odpady te są często spalanym materiałem. PCV, podobnie jak większość tworzyw sztucznych, stwarza poważne zagrożenie w warunkach spalania. Proces, w którym PCV ulega spaleniu charakteryzuje się gwałtownym i dynamicznym przebiegiem, w wyniku którego wydzielają się znaczne ilości dymu, sadzy i lotnych substancji toksycznych (toksyczne produkty rozkładu). Główne niebezpieczeństwo nie wiąże się jednak ze spaleniem samego PCV, lecz z faktem, iż w temperaturze około 200˚ C następuje wydzielanie gazowych produktów spalania: tlenku węgla i chlorowodoru - HCl (około 50% masy początkowej).

Polietylen

Jest polimerem zbudowanym z cząsteczek CH2 występuje jako utwardzony lub nieutwardzony (folie, torby foliowe, reklamówki).

Równie często spalanym odpadem są płyty z laminowanego włókna szklanego. Palność laminatów jest podobna do palności suchego drewna, w procesie spalania wydzielają się duże ilości czarnego, kopcącego dymu zawierającego duże ilości sadzy. Dymy wydzielające się w czasie spalania laminatów zawierają związki chloru, bromu i antymonu, pochodzące z substancji utwardzających i pomocniczych stosowanych w produkcji żywic używanych do laminowania.

Podobnie jak tworzywa sztuczne często spalanym odpadem są odpady z opakowań wielomateriałowych. Definicja opakowań wielomateriałowych i przyjęta praktyka w krajach UE zalicza do opakowań wielomateriałowych wszelkie połączenia dwóch lub więcej różnych materiałów, niezależnie od ich procentowego udziału w opakowaniu.

Układy wielomateriałowe w opakowaniach:

• papier i tektura/różne metale,
• papier i tektura/plastik,
• papier i tektura/aluminium,
• papier i tektura/plastik/aluminium,
• plastik/aluminium,
• plastik/blacha,
• plastik/różne metale.

Spalanie opakowań wielomateriałowych powoduje powstawanie produktów podobnych do tych jakie powstają w czasie spalania tworzyw sztucznych.

/Za zgodą Centrum Badań Środowiska SORBCHEM sp. z o.o./